Шупашкарта вырнаҫнӑ «Республиканский центр восстановительной медицины и реабилитации» (чӑв. Республикӑн юсану медицинипе тӳрленӳ центрӗ) Сывлӑх центрне 2009-мӗш ҫулхи раштав уйӑхӗнче хута янӑ. Ҫак ҫулсенче кунта ҫӗршер ҫын сывлӑхне тӗрӗслеттернӗ, сипленнӗ. Центра ҫӗнӗ йышши оборудованипе тивӗҫтернӗ, ку врачсен ӗҫне самаях ҫӑмӑллатать. Кунти ӗҫченсем республикӑри чылай районта пулса халӑха пулӑшу панӑ.
Ӗнер, юпан 10-мӗшӗнче, 12 ҫынран тӑракан медицина ӗҫченӗсен ушкӑнӗ Хӗрлӗ Чутай районне пӗрремӗш хут килсе ҫитнӗ. Хӗрлӗ Чутайри пульницӑн тӗп тухтӑрӗ ушкӑна район центрӗнчен чи аякра вырнаҫнӑ Штанаш ял тӑрӑхне янӑ, мӗншӗн тесен ку тӑрӑхри халӑхӑн, уйрӑмах ватӑ-вӗтӗн райцентра тухса кӗме чӗр нуша: яла кунне икӗ хутчен ҫеҫ автобус ҫӳрет, каҫа юлсан Чутайрах ҫӗр каҫма тивет.
Штанашри офиса Чутайран тухтӑр эрнере темиҫе хутчен килсех тӑрать-ха, Чутайри тухтӑрсен ушкӑнӗ те ятарлӑ графикпа ҫӳрет, ҫапах та кирлӗ чухне анализсем пама Чутаях тухма тивет.
Шупашкартан тухтӑрсем ятарласа ял халӑхӗн сывлӑхне тӗрӗслеме килессине пӗлсен Штанашри медицина офисне халӑх чылайӑн пуҫтарӑнчӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫак районта ҫуралса ӳснӗ К.В. Иванов ячӗпе хисепленекен Чӑваш академи театрӗн артисчӗсене Ирина Садовниковӑпа Николай Булаткина асӑнса «Асамлӑ чаршав» фестиваль иртет.
Штанаш ял тӑрӑхӗнчи артистсем кӑҫал Николай Терентьев ҫырнӑ «Ҫӗпӗр дивизийӗ» спектакльпе сцена ҫине тухнӑ. Спектакльти ӗҫсем 1941-мӗш ҫулта пулса иртеҫҫӗ. Икӗ чӑваш хӗрарӑмӗ Канашри чукун ҫул станци урлӑ Ҫӗпӗр дивизийӗнчи салтаксем иртсе каяссине пӗлсен ҫула тухаҫҫӗ, ку дивизире чӑвашсем нумай-ҫке!
Спектакльти сӑнарсене калӑпланӑ: Ҫӗпӗр дивизи салтакӗ Мишша — Владимир Париков, Мишша амӑшӗ Хӗветура — Надежда Егорова, Михаилӑн хӗрӗ Улька — Алена Майорова, Хӗрлӗ ҫар командирӗ Виктор — Николай Майоров, чукун ҫул станци дежурнӑйӗ Анна Яковлева — Надежда Шипеева. Хӑйсен ролӗсене вӗсем ӑста вылярӗҫ.
Сӑнсем (16)
Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗнче «Аттепе вулатпӑр!» коворкинг (акӑлчанран куҫарсан ку сӑмах ӗҫе пӗрле пурнӑҫланине пӗлтерет) иртнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ун йышши мероприятисенчен пӗри ҫывӑх вӑхӑтра Хӗрлӗ Чутайӗнче йӗркелессине те ун чух каланӑччӗ. Ҫапла вара виҫӗм кун ку мероприятие хӗрлӗ чутайсем ирттернӗ.
Аса илтеретпӗр, «Пиншер вулакан ашшӗ» авто-флешмоба Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ йӗркелет. Ӑна валли вӑл Чӑваш Ен Элтеперӗн грантне ҫӗнсе илнӗ.
Юпан 2-мӗшӗнче авто-флешмоб Чутай тӑрӑхне ҫитнӗ. Йышра Чӑваш Республикинчи хӗрарӑмсен канашӗн пайташӗ Галина Белгалис ҫыравҫӑ, Республикӑри ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗн чи вулакан ашшӗ Александр Кузьмин, чӑваш эстрада юррисен «Эмине» ансамблӗн солисчӗ Евгений Николаев, маларах асӑннӑ вулавӑшӑн ӗҫченӗсем пырса ҫитнӗ.
Хӗрлӗ Чутайӗнчи культурӑпа кану центрӗнче вулакан ашшӗсем, асламӑшӗсем, ачасем, библиотекарьсем пухӑннӑ. Мероприятие хутшӑннӑ вырӑнти район администрацийӗн культура пайӗн пуҫлӑхӗ Александр Самсонов вулас йӑлана ачасене хӑнӑхтармаллине палӑртса хӑварнӑ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Ҫӗнӗ Атикасси ялӗнче паян фельдшерпа акушер пункчӗ уҫлнӑ.
Ял халӑхне ҫав ятпа саламлама тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ: Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Николай Малов тата Валерий Павлов, Тӗрӗслевпе шутлав палатин ертӳҫи Татьяна Минина. Тата район ертӳҫисем. Вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Юрий Чертов тата районти тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Иван Игнатьев та кун пек пулӑмран юлман паллах.
Ҫӗнӗ тухтӑр ҫуртӗнче мӗнпур услови туса панӑ, ҫутӑ тата газ кӗртсе панисӗр пуҫне шыв патне те урама тухмалла мар. Кун пек фельдшерпа акушер пунктӗнче чылай процедурӑна ирттерме пулать. Эмел тавраш те унта илме май килӗ.
Сӑнсем (31)
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Питӗркассинчи культура ҫурчӗ ҫӗнӗрен чӗрӗлет. 1977 ҫулта ӗҫлеме тытӑннӑскер кивелме ӗлкӗрнине кура халӗ унта тӗплӗ юсав пырать. Ун пеккине вӑл 35 ҫул курман.
Паянхи куна унта урай хӑмине, чӳречесене, алӑксене, ҫивтиттине ылмаштарма ӗлкӗрнӗ, стенана, маччана тата урам енчен ҫӗнетеҫҫӗ.
Вырӑнти культура ҫуртӗнче тата вулавӑшра ӗҫлекенсем те юсав ӗҫӗнчен аякра пӑрӑнса юлман, хӑш-пӗр ӗҫе хӑйсем тӗллӗн те пурнӑҫлаҫҫӗ.
Ӗҫ-пуҫ епле пынипе паллашма ҫак кунсенче унта район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров тата культура, спорт тата архив ӗҫӗн пайӗн пуҫлӑхӗ Александр Самсонов вырӑна ҫитнӗ.
Сӑнсем (11)
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ял тӑрӑхӑнче пенсионерсем 218 ҫын, вӗсенчен 130-шӗ ӗҫ ветеранӗ ята тивӗҫнӗ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче хастар ӗҫленӗ 51 ҫын, салтак арӑмӗсем 6 хӗрарӑм: Зинаида Манина, Клавдия Исаева, Мария Русскова, Надежда Иванова, Лидия Мартынова тата Евдокия Арсенкина. Пенсионерсем хушшинче сусӑррисем 38-ӑн, кунсӑр пуҫне 18 ҫула ҫитмен 4 сусӑр ача.
Ваттисен кунне халалласа Штанаш ял тӑрӑхӗнче те ватӑсене пӗчӗк уяв туса чысларӗҫ. Уяв сӗтелӗ хушшине ӗмӗр тӑршшӗпе вырӑнти колхозра, фермӑра, шкулта тӑрӑшнӑ Алевтина Кашкирова (нумаях пулмасть 80 ҫул тултарчӗ), Лидия Коннова, Галина Андреева (80), Елизавета Зотова (вӑл та авӑн уйӑхӗнче 85 ҫул тултарнӑ), Раиса Сергеева, Клавдия Исаева (90-ра), Зинаида Софронова, Нина Манина (80-ра), Марфа Кассирова (75-ре), Леонид Егоров (82-ре), Зоя Прокопьева тата ыттисем пуҫтарӑнчӗҫ. Вӗсене вырӑнти ял администаци ертӳҫи Светлана Ефремова, кунта тӑрӑшакан Ираида Павлова, Ираида Семенова тата вырӑнти культура ҫурчӗн ертӳҫи Николай Майоров саламларӗҫ, татах та нумай ҫул пурӑнма ҫирӗп сывлӑх сунчӗҫ.
Пухӑннисен ячӗпе чылай юрӑ янӑрарӗ, ватӑсем хӑйсем те ӗлӗкхи юрӑсене шӑрантарса, ташласа уява илем кӳчӗҫ.
Нумаях пулмасть республика шайӗнче иртнӗ пултарулӑх конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Вӑл пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей аллейи» акципе килӗшӳллӗн иртнӗ. Кун пирки ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтерет.
Конкурс йӗркелӳҫи — «Чӑваш Республикин ҫанталӑк территорисене тата объекчӗсене уйрӑмах сыхлакан дирекци». Конкурса ытларах Чӑваш Республикин паллине кӑтартакан ӳсентӑран кандидачӗсене сӑнӳкерчӗкӗсене тӑратнӑ.
Республика шайӗнче иртнӗ «Раҫҫей аллейи» сӑнӳкерчӗксен конкурсӗнче ҫаксем ҫӗнтернӗ: Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тумликассинче пурӑнакан Алина Карпова (салтак тӳми), Ҫӗмӗрле хулинчи Николай Кондратьев (юман), Шупашкарти Людмила Майорова (хӑмла).
Ҫӗмӗрле районӗнчи вӗрентекенсен хорӗ зонӑри конкурсра ҫӗнтернӗ. Конкурс нумаях пулмасть иртнӗ. Унта ҫӗмӗрлесемсӗр пуҫне Улатӑр, Хӗрлӗ Чутай тата Пӑрачкав районӗнсенчи, Улатӑр тата Ҫӗмӗрле хулисенчи вӗрентекенсем хутшӑннӑ.
Ачасене пӗлӳ тӗнчине илсе кӗрессишӗн тар тӑкакансем конкурсра виҫӗ номинаципе тупӑшнӑ. Конкурс условине пӑхӑнса кашни хор коллективӗн чӑваш композиторӗсен е чӑваш халӑх юррине, вырӑс композиторӗсен е вырӑс халӑх юррине тата педагогика сӗмӗллӗ юрӑ шӑрантарма тивнӗ.
Конкурса хутшӑнакансен пултарулӑхне интонаци тасалӑхӗ, юрлас пултарулӑх, художество сӑнарне уҫса парас тата ытти енпе хакланӑ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи вӗрентекенсен хорӗ чӑваш юррипе зонӑра ҫӗнтерсе республикӑри конкурса хутшӑнма тивӗҫнӗ. Ӑмӑртӑва Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗнчи вӗрентекенсем «Кӗрекере ларса савӑнар» юрӑпа хутшӑннӑ. Хора ертӳҫӗ тата концертмейстер пулса Тӑванкассинчи культура учрежденийӗн ертӳҫи М.Я. Тихонов ертсе пынӑ.
Зонӑри ӑмӑртура ҫӗнтернисем Шупашкарта юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче иртекен финала кайӗҫ.
Авӑнӑн 25-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн ЗАГС пайӗнче районти чи лайӑх ҫемьесене чысланӑ. Кӑҫал район шайӗнче иртнӗ конкурса 12 ҫемье хутшӑннӑ. Жюри палӑртнӑ тӑрӑх, финала Барышниковсем тата Максимовсем тухнӑ.
Финалта вӗсем хӑйсен ҫемйи пирки хӑтлав кӑтартнӑ, хӑйсен йӑлисем пирки каласа панӑ. Икӗ ҫемье те маттур пулнӑ. Анчах жюрин пӗрне ҫеҫ палӑртма тивнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗ ятне Максимовсем тивӗҫнӗ. Олегпа Людмила 33 ҫул пӗрле пурӑнаҫҫӗ, тӑватӑ ача ура ҫине тӑратнӑ. Икӗ ачи — усрава илнисем.
Ольгӑпа Алексей Барышниковсен — пилӗк ача. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ — усрава илнисем. Ҫемье кӑҫал пӗрле 10 ҫул пурӑннине паллӑ тӑвать.
Чӑваш халӑх ҫыравҫи Александр Спиридонович Артемьев ҫуралнӑранпа авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 90 ҫул ҫитрӗ. «Ан авӑн шӗшкӗ!», «Улма йывӑҫ авӑнать», «Алтӑр ҫӑлтӑр», «Ҫунатлӑ ҫуралнисем», «Хунавлах хӑрнисем», «Симӗс ылтӑн», «Тӑвӑл умӗн», «Ҫӑлтӑр ҫумӑрӗ», «Салампи» тата ытти 20 ытла кӗнекесен авторӗ Элӗк районӗнчи Тури Вылӑ ялӗнче кун ҫути курнӑ, вӑтам пӗлӳ илме ялтан 5 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанашри вӑтам шкула ҫул тытнӑ, 1941-мӗш ҫулта алла аттестат илсе ҫӗршыва тӑшманран хӳтӗлеме тухса кайнӑ.
Писатель 90 ҫул тултарнӑ ятпа вӑл ҫуралса ӳснӗ ялта унӑн тӑванӗсем, Элӗк район администрацийӗн элчисем, Тури Вылӑ ял халӑхӗ тата ыттисем вӑл ҫуралса ӳснӗ кил патне пухӑнчӗҫ. Пухӑннисем умӗнче Элӗк район архивӗн ӗҫченӗ Л.С.Семенова, профессор В.А. Иванов, С. Талвир ячӗллӗ преми лауреачӗ Б.И. Борисов тата ыттисем паллӑ ҫыравҫа ӑшшӑн аса илчӗҫ.
Ураскилтри культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем «Пултаруллӑ ҫыравҫӑ, кӑвар чӗреллӗ салтак» литература композицийӗпе куракансене савӑнтарчӗҫ.
+30.3 °C